محبوب ترین شبکه های اجتماعی در ایران

ورود کاربران ایرانی به شبکه های اجتماعی با فیسبوک آغاز شد اما در این چند سال اخیر، انواع شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها راه خودشان را به کشورمان باز کرده‌ اند. وایبر، لاین، اینستاگرام، واتساپ، ایمو، توییتر و اسکایپ تنها بخشی از این شبکه‌ ها بودند که به طور گسترده توسط کاربران ایرانی مورد استفاده قرار گرفت اما برخی از آنها به دلایل مختلف، بیشتر از بقیه به محبوبیت رسیدند. در این مطلب قصد داریم به معرفی محبوب ترین شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها در ایران و دلایل و چگونگی پرطرفدار شدن آنها بپردازیم.

تلگرام (Telegram)

در آگوست ۲۰۱۳ در روسیه تلگرام راه اندازی شد. این شبکه در ابتدا بیشتر و فقط یک پیام رسان ساده بود و به تدریج با پدیدار شدن امکاناتی همچون گروه ها و کانال ها میتوان آن را یک شبکه اجتماعی تلقی کرد. با فیلتر شدن فیسبوک و ویژگی‌ های ویژه تلگرام همچون ایجاد کانال، گروه‌ های کاری، خانوادگی و آسان بودن دسترسی به آن امکان استفاده از نسخه تحت وب و برقراری تماس صوتی، این اپلیکیشن را به سرعت به پرطرفدار ترین پیام رسان ایران تبدیل کرد.

اکنون نیز با وجود محدودیت ها و فیلترینگ در سال های اخیر صرف‌ نظر از گروه سنی وسایر موارد، بین کلیه افراد در صدر محبوب‌ ترین و کاربردی ترین پیام رسان برای ایرانیان میباشد. با راه‌ اندازی اینترنت پرسرعت به ویژه ۳G و ۴G همیشه در دسترس افراد بوده و در واقع، به یکی از کانال‌ های راه‌ اندازی کسب و کار و عمدتا برای بانوان تبدیل شده است.

آمار به نقل از یک نظرسنجی گویای این امر است که ۹۰ درصد افراد روزانه حساب کاربری خود را در تلگرام چک می‌کنند، این در حالی است که حدود ۳۰ درصد این افراد همیشه آنلاین هستند و از آن دست افراد مسوولیت‌ پذیری هستند که به محض دریافت پیام، آن را پاسخ می‌دهند.

البته بانوان نسبت به آقایان بیشتر به این پیام‌ رسان سر میزنند. اکثر افراد در هر بار مراجعه حدود یک تا ۲۰ دقیقه زمان برای چک کردن پیام در تلگرام صرف می‌کنند و به شکل قابل‌ توجهی در برخی از این افراد زمان صرف‌ شده به یک ساعت نیز می‌رسد. بیشترین زمان مراجعه افراد به این پیام‌ رسان بین ساعات ۱۶ تا ۲۲ است که عمدتا برای معاشرت با اقوام و آشنایان، تفریح و سرگرمی و ارتباط کاری صرف می‌شود اکنون حتی فیسبوک که زمانی بزرگ‌ ترین شبکه اجتماعی کاربران ایرانی محسوب می‌شد در برابر تلگرام حرفی برای گفتن ندارد.

اینستاگرام (Instagram)

شبکه اجتماعی اینستاگرام یکی از شبکه های محبوب بین ایرانی ها بوده که به نظر میرسد تریبون خوبی برای افراد شناخته شده جهت اظهار نظر و ارسال پیام است. همین امر باعث شده، ۷۶ درصد افراد حاضر در این اپلیکیشن جهت کسب اطلاعات، مشاهده نظرات، عکسها و ویدیوهای افراد مختلف، هر روز به اینستاگرام سر میزنند. ظاهرا مصرف بالای حجم اینترنت این اپلیکیشن باعث میشود که تعداد دفعات مراجعه اکثر افراد به اینستاگرام کمتر از ۵ بار در روز باشد و عمدتا در هر بار ورود بین ۱۰ دقیقه تا ۱ ساعت، در آن وقت می گذرانند. یکی از دلایل مراجعه افراد به اینستاگرام آگاهی گرفتن از کالا یا خدمات است.

عمده ساعاتی که افراد در اپلیکیشن ایسنتاگرام حضور پیدا میکنند در روزهای عادی محدوده ساعت ۱۲ ظهر تا ۲ بعدازظهر و در شب ها محدوده ساعت ۷ شب تا ۱ صبح می باشد. پس بهتر است مدیران بازاریابی شرکت ها، برنامه تبلیغاتی مخصوص فضای اینستاگرامی خود را در زمان های مذکور اجرا نمایند؛ البته طبق آمار کسب شده، (با در نظر گرفتن مشخصات و جامعه مخاطب محصول) بیشترین بازخورد تبلیغات در محدوده بازدید شب می باشد.

واتساپ (WhatsApp)

این اپلیکیشن مانند تلگرام، علاوه بر امکان ارسال پیام های متنی، صوتی و تماس صوتی قابلیت تماس تصویری به صورت انفرادی و گروهی را دارا می باشد؛ این امر موجب شد تا به سرعت مورد توجه کاربران قرار بگیرد. یکی دیگر از قابلیت های متمایز واتس آپ ، رمزگذاری پیام‌ها پیش از ارسال و جلوگیری از سرقت اطلاعات افراد است. ورود واتساپ به ایران با سر و صداهای زیادی همراه بود و مسئولان قضایی کشورمان خواستار فیلتر شدن آن شدند، اما مسئولان وزارت ارتباطات در مقابل فشارها مقاومت کردند.

پس از مدتی، سازندگان این پیام رسان، زبان فارسی را نیز به واتساپ اضافه کردند و از سال ۱۳۹۴، نسخه فارسی این اپلیکیشن موبایلی در حال فعالیت است. امکان معاشرت با اقوام و دوستان از طریق تماس های صوتی و تصویری با کیفیت واتساپ باعث شده این پیام رسان همچنان در بین کاربران ایرانی محبوب باشد و بنابراین نظرسنجی و با توجه به فیلتر بودن تلگرام، ۶۶ درصد افراد هر روز از این اپلیکیشن استفاده های فراوانی میکنند.

فیسبوک (Facebook)

فیسبوک یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی در ایران و سراسر جهان بود و در واقع نخستین شبکه‌ ای بود که استقبال گسترده‌ ای از آن شد و به عنوان بزرگترین شبکه اجتماعی موجود در اینترنت میتوان این برنامه را نام برد و البته خیلی زود هم کاربران خود را از دست داد. اوج فراگیری فیسبوک در ایران، سال ۱۳۹۰ بود که تعداد ۱۷ میلیون کاربر ایرانی در آن عضو بودند که با به روی کار آمدن دیگر شبکه ها، فیسبوک کاربرانش را از دست داد. البته این روند تنها در ایران اتفاق نیفتاد و به نظر می‌ رسید که این شبکه اجتماعی به مرز اشباع رسیده است و در حال حاضر هنوز کاربرانی هستند که از این پلتفرم استفاده میکنند. بعضی از کاربران به عنوان مکانی برای ذخیره اطلاعات خود استفاده کرده و یا برای دیدن عکس های اقوام و دوستان خارج از کشور گاهی اوقات به آن مراجعه میکنند.

توئیتر (Twitter)

به دلیل یکسری از محدودیت های این شبکه اجتماعی در حال حاضر بیشترین و اصلی ترین طرفداران این شبکه خبرنگاران و سیاست مداران هستند. در واقع میتوان آن را پاتوق خبرنگاران و سیاست‌ مداران ایرانی دانست. حضور این افراد در توییتر و توییت کردن اخبار در لحظه، سبب شد تا سرعت انتقال اخبار در این شبکه حتی از خبرگزاری‌ ها نیز پیشی بگیرد و آن را تبدیل به یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی در سراسر جهان تبدیل کند. با توجه به این رویداد و فیلتر شدن و همچنین کم‌ رنگ بودن جنبه سرگرمی و انتشار عکس و فیلم در توییتر این شبکه مورد استقبال در میان مردم عادی قرار نگرفت. توییتر در سال‌ های گذشته محدودیت ۱۴۰ کاراکتری برای ارسال پیام مستقیم داشت اما کاربرانی که می‌خواستند در هر لحظه در جریان اخبار قرار بگیرند، باز هم از آن استقبال کردند. با توجه به خبرمحوری این شبکه، خیلی مورد توجه کاربران معمولی ایرانی قرار نگرفت و فیلتر شدن آن نیز باعث شد تا به سرعت تعداد مخاطبان و طرفداران توییتر در ایران کاهش پیدا کند.

یوتیوب (YouTube)

یوتیوب را نیز می توان یکی از شبکه اجتماعی محبوب در جهان دانست. این وبگاه معروف‌ ترین وبگاه بارگذاری و تماشای رایگان ویدیو است که در سال ۲۰۰۵ راه‌ اندازی شده است. در ایران نیز این برنامه طرفداران مختص به خود را دارد که اغلب کاربرانش برای مشاهده ویدیوهای آموزشی به سراغ آن می روند. یوتیوب در بعضی از کشورها از جمله ایران به دلیل توزیع محتواهای نامناسب و مغایر قوانین کشور فیلتر شده است. البته بعد از اعتراضات گسترده، یوتیوب قوانینی برای جلوگیری از انتشار محتوای مجرمانه و نقض قوانین کپی رایت وضع کرد اما چه کسی می‌تواند و یا بهتر است بگوییم چه کسی میخواهد جلوی کاربران کنجکاو و فعال را بگیرد؟