بورس چیست؟ مفاهیم اولیه برای مبتدی ها

تعریف بورس

بورس به زبان ساده: در همه جای دنیا بازار مکانی است که در آن خرید و فروش انجام می‌شود. حال این بازار می‌تواند یک مکان فیزیکی یا در بستری مانند اینترنت باشد. آنچه خریداران و فروشندگان معامله می‌کنند، دارایی‌ هایشان است که می‌تواند واقعی یا مالی باشد. دارایی‌ های واقعی همان دارایی ‌های فیزیکی مانند خانه، زمین، خودرو و… هستند. در طرف مقابل، دارایی ‌های مالی اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت را در بر می‌گیرند.

در قرن سیزدهم میلادی، صرافان در مقابل خانه شخصی به نام واندر بورس (Van der Beurze) جمع می‌شدند و اوراق بهاداری را معامله می‌کردند. بعد از آن، مکان ‌هایی که در آنها اوراق مشارکت مورد خرید و فروش قرار میگرفت بورس نامیده شد.

تشکیل آن در ایران نیز به سال ۱۳۱۵ بر می‌گردد که کارشناسان هلندی و بلژیکی برای تدوین مقررات و اقدامات اولیه آن به ایران آمدند. با وجود وقفه‌ هایی که به دلایل مختلف وجود داشت، بالأخره در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار تهران تصویب شد.

از این رو، انواع بازار ها را می توان به سه دسته ی کلی زیر طبقه بندی کرد:

بورس کالا

بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می گیرد و به طور منظم و دائم فعال است بورس کالا نام دارد. در بورس کالا معمولا مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می گیرد نامگذاری می کنند. مثل بورس نفت و بورس برنج.

بورس ارز

در بورس ارز، همانطور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول های خارجی انجام می گیرد. این بورس در کشور ما فعال نیست اما در کشور های پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد.

بورس اوراق بهادار

در بورس اوراق بهادار دارایی های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و… مورد معامله قرار می گیرد. در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به طور رسمی و دائمی در محل معینی تشکیل می شود “بورس اوراق بهادار” می گویند ولی ما در این نوشته برای اختصار آنرا بورس یا بورس اوراق بهادار می گوییم.

تأثیرات بورس بر اقتصاد ملی

بورس اوراق بهادار یک بازار متشکل سرمایه‌ است که در آن سهام شرکت‌ های خصوصی و دولتی طبق قانون خاصی خرید و فروش می‌شود و از سویی محلی برای جمع‌ آوری پس‌ انداز و نقدینگی بخش خصوصی به منظور انجام پروژه‌ های سرمایه‌ گذاری بلند مدت است و مرجعی است برای مردم که وجوه مازاد خود را برای سرمایه ‌گذاری در شرکت‌ ها به کار انداخته و از سود آن برخوردار شوند. بورس از طریق جذب و به کار انداختن سرمایه‌ های راکد، حجم سرمایه‌ گذاری در جامعه را بالا می‌برد.

بورس بین عرضه‌ کنندگان و تقاضا کنندگان سرمایه ارتباط برقرار میکند و معاملات بازار سرمایه را تنظیم می‌ کند. همچنین با قیمت‌ گذاری سهام و اوراق بهادار تا حدودی از نوسان شدید قیمت‌ ها جلوگیری می‌کند.

بازار سرمایه مردم را به پس‌ انداز تشویق و بدین وسیله باعث به‌ کارگیری پس‌ انداز مردم در فعالیت‌ های اقتصادی می‌شود. بورس سرمایه لازم برای اجرای پروژه‌ های دولتی و خصوصی را فراهم می‌آورد. طبق آمار شرکت سپرده‌ گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) تعداد افرادی که در ایران کد سهامداری (کد معاملاتی) دریافت کرده‌اند از ۹٫۶ میلیون نفر فراتر رفته‌ است.

چرا باید در بورس سرمایه گذاری کنیم

سرمایه گذاری در بازار سرمایه میتواند نقش بسیار زیادی در رونق اقتصادی داشته باشد. چون با این کار منابع مالی مورد نیاز بنگاه‌ های اقتصادی برای توسعه فعالیت‌ ها تأمین‌ شده و در نتیجه رونق کسب‌ و کار، اشتغال‌ زایی و رشد و شکوفایی اقتصاد کشور را به دنبال خواهد داشت. در پاسخ باید گفت مهم ترین مزایای آن برای سرمایه‌ گذاران به شرح ذیل است:

• کسب درآمد: سرمایه گذاری در بورس اگر همراه با تجزیه و تحلیل مالی و به صورت آگاهانه باشد، از دو طریق این هدف را تأمین میکند: یکی دریافت سود نقدی (DPS) و دیگری افزایش قیمت سهام.
• امنیت و شفافیت در سرمایه گذاری: یکی از مهم‌ ترین مزایای سرمایه گذاری در بورس، امنیت در سرمایه گذاری و برخورداری از حمایت قانون و مقررات است. همچنین شرکت‌ هایی که در آنها سرمایه گذاری می‌کنید موظف هستند کلیه اطلاعات حائز اهمیت خود اعم از اطلاعات مالی، برنامه‌ ها و … را به سازمان بورس اعلام کنند.
• حفظ سرمایه در مقابل تورم: ارزش پول در طول زمان خود به خود کاهش می یابد و با توجه به تورم موجود در جامعه در صورتی که افراد پس اندازهای خود را در جای مناسبی سرمایه گذاری نکنند ارزش آن کاسته خواهد شد. افراد با خرید سهام یک شرکت در واقع به نسبت سهمی که خریداری کرده‌ اند، در منافع این شرکت یعنی دارایی‌ های شرکت و همچنین سود و زیان آن سهیم میشوند. طبیعتاً در طول زمان، اولاً ارزش دارایی‌ های شرکت متناسب با تورم افزایش می یابد و ثانیاً، شرکت در اثر فعالیت‌ های اقتصادی که انجام میدهد سود قابل قبولی به دست می‌ آورد. در نتیجه افرادی که اقدام به خرید سهام شرکت‌ ها میکنند می‌ توانند سرمایه خود را در مقابل تورم حفظ کنند.
• قابلیت نقد شوندگی: یکی از ویژگی‌ های یک دارایی خوب، این است که قابلیت نقد شوندگی بالایی داشته باشد، یعنی بتوان آن را سریع به پول نقد تبدیل کرد. همین ویژگی از مهم‌ ترین مزیت‌ هایی است که بورس را از بازارهای دیگر به خصوص مسکن جدا کرده است و افراد زیادی را جذب خود کرده است.

چگونه وارد بازار سرمایه وارد شویم

برای ورود به بورس، ابتدا بهتری است کمی درباره آن مطالعه کنید. پس از کسب اطلاعات کافی باید به یکی از کارگزاری‌ های مجاز مراجعه کرده و برای فعالیت در آن، کد بورسی دریافت کنید. با دریافت کد بورسی و شروع خرید و فروش، رسماً وارد بازار سرمایه شده‌اید و میتوانید سهام مختلف را معامله کنید.

با آموزش به راحتی میتوانید مفاهیم بورس را یاد بگیرید و شروع خوبی برای ورود به بازار سرمایه داشته باشید.

نکات مهم در سرمایه ‌گذاری

اگر تازه وارد بازار بورس شده‌ اید یا میخواهید در آینده در آن سرمایه‌ گذاری کنید، و نمی دانید نکات مهم در سرمایه‌ گذاری در بورس چیست موارد کلی زیر را در نظر داشته باشید:‌

• همیشه برنامه و هدف مشخصی داشته باشید. استراتژی خود را انتخاب کرده و به آن پایبند باشید. تعیین کنید که هدفتان از ورود به بازار چیست و چه رویکردی دارید.
• به جای داشتن یک سهم، سبد سهام داشته باشید تا سرمایه‌ تان در معرض ریسک به مراتب کمتری باشد. سعی کنید در سبد خود از صنایع مختلف، یک نماد خوب داشته باشید.
• در خرید و فروش، تحت تأثیر قیمت‌ های روزانه سهام قرار نگیرید و تحلیل‌ های خود را براساس ویژگی‌ های شرکت، صنعت و… انجام دهید.
• اصل مهم در سرمایه‌ گذاری، خرید در کم‌ ترین قیمت و فروش در بیشترین قیمت است. به تحرکات گذرای بازار توجه نداشته باشید و طبق تحلیل‌ های خود عمل کنید. هرگز موج خریداران را دنبال نکنید. برخی‌ ها به دنبال جذب خریداران مبتدی و فروش سهام در بالاترین قیمت به آنها هستند. همچنین، اگر فکر میکنید سهامتان را بدون تحلیل و آینده‌ نگری در قیمت بالایی خریده‌ اید، دچار غرور و لج‌ بازی نشوید و قبل از آنکه ضررتان بیشتر شود، آن را بفروشید.
• به رسانه‌ ها و اخبار اکتفا نکنید. در سرمایه‌‌ گذاری باید از منابع مختلف و تحلیل‌ گران خبره کمک بگیرید.
• انتظارات نامعقولی نداشته باشید. انتظار نداشته باشید در مدت کوتاهی سرمایه‌ تان چند برابر شود. این انتظارات شما را به انجام خرید و فروش‌ های عجولانه ترغیب کرده و در نهایت سبب ضرر و زیانتان خواهد شد.
• اگر به سرمایه‌ تان برای امور دیگر نیاز دارید، آن را در بورس سرمایه‌ گذرای نکنید. هیچگاه برای سرمایه‌ گذاری در بورس از کسی قرض یا وام نگیرید.
• همیشه مقداری نقدینگی داشته باشید و همه پولتان را به سرمایه ‌گذاری و خرید سهام اختصاص ندهید.